Սիրուն Խաչ Խաչքար

Դեբեդի կիրճի ամենաշատ զբոսաշրջային ռեսուրսներով հարուստ համայնքներից է Դսեղը։ «Սիրուն խաչը» նույնպես գտնվում է Դսեղում՝ բնության, մարդկային ամենօրյա աշխատանքի և մշակույթի հիանալի համադրություն հանդիսանալով։

Սիրուն խաչը կառուցվել է 13-րդ դարում և գտնվում է Բարձրաքաշ վանք տանող արահետի աջակողմյան մասում, 500 մետր հեռավորության վրա՝ ձորագլխին։ Այն կառուցվել է որպես հուշարձան։ Այս անվանումը խաչքարին տվել են տեղացիները, հազվագյուտ գեղեցկությունը շեշտելու համար։

Սիրուն խաչը համարվում է 13-րդ դարի հայկական խաչքարագործության գլուխգործոցներից մեկը։ Խաչքարի կառուցման հստակ թվականը հայտնի չէ, սակայն կառուցման ժամանակահատվածի մասին պատկերացում է տալիս խաչքարի վրայի արձանագրությունը, ըստ որի այն կառուցվել է Մամիկոնի և նրա որդի Վարդանի իշխանության ժամանակահատվածում։ 

1969 թվականին խաչքարը ցուցադրվել է Փարիզի ցուցահանդեսում, որտեղ արժանացել է երկրորդ կարգի մրցանակի։ Հենց այս տեղափոխության ժամանակ էլ խաչքարի հորիզոնական թևերից մեկը վնասվել է։
Սիրուն խաչի վրա կան նաև արձանագրություններ, որոնցով կարելի է պատկերացում կազմել ժամանակի իշխանավորների և հայտնի մարդկանց մասին։
Սիրուն խաչը՝ հատկապես վերջին շրջանում դարձել է զբոսաշրջիկների այցելության բավականին ակտիվ վայր։

Հակիրճ տեղեկություն

Տեսակ
Կրոնական վայր
Ե՞րբ այցելել
Ապրիլ - Նոյեմբեր
Հեռավորություն
31.4 կմ Վանաձորից)
Ինչպե՞ս հասնել
Ոտքով
Տեսնել
Սուրբ Գրիգոր Բարձրաքաշ վանք

Ի՞նչ տեսնել մոտակայքում

Սուրբ Գրիգոր Բարձրաքաշ վանք (1 կմ-ից պակաս)
ՏՈՒԿ (1 կմ-ից պակաս)
Ծովեր (3.6 կմ)
Քոբայրի վանական համալիր (19.3 կմ)
Ամենափրկիչ Խաչքար (1.7 կմ)
Հովհաննես Թումանյանի տուն-թանգարան (1.7 կմ)

Դսեղի Ամենափրկիչ խաչքար

Դսեղի Ամենափրկիչ կամ Խաչելության խաչքարը գտնվում է գյուղի կենտրոնում՝ հրապարակից 200մ հարավ-արևմուտք, VII-XIII դարերի գերեզմանոցում։ Այստեղ է գտնվում նաև փոքր չափերի եկեղեցու մնացորդները, որը կառուցվել է (654) թվականին։

Այս խաչքարը եզակի նմուշ է, կառուցվել է Մամիկոնյանների կողմից 1281 թվականին, այն կառուցվածքային առումով նմանություն ունի Մարցի համանուն խաչքարին։
Խաչքարի վրա պատկերված է Հիսուս Քրիստոսը և բավականին մանրակրկիտ՝ խաչելության տեսարանը։ Խաչքարի և պատվանդանի վրա կա նաև արձանագրություն, որը պատմում է խաչքարի պատկերի նկարագրությունը և կառուցման նպատակը։

Խաչքարի ճակատին Հիսուսի անդրին է։ Նա աջով խաչակնքում է, իսկ ձախով բռնել է մի ժապավեն, կամ բաց մագաղաթ։ Պատվանդանի վերին մասում իրար քանդակված են չորս պարզ խաչեր, որոնց տակ արձանագրությունն է։ Այնտեղ գրված է, որ խաչքարը կանգնեցվել է 1281 թ․ Խալլի որդի Տերունի և նրա եղբայրների կողմից՝ ի հիշատակ Գրիգորի, որն ամենայն հավանականությամբ Գրիգոր Մամիկոնյանն է։ Պատվանդանի հյուսիսային կողմում գրված է խաչքարը քանդակողի անունը՝ Վարհամ։

Հակիրճ տեղեկություն

Տեսակ
Կրոնական վայր
Ե՞րբ այցելել
Ապրիլ - նոյեմբեր
Հեռավորություն
30 կմ (Վանաձորից)
Ինչպե՞ս հասնել
Ավտոմեքենայով
Տեսնել
Բարձրաքաշ Սբ․ Գրիգորի վանք

Ի՞նչ տեսնել մոտակայքում

Քառասնից Մանկանց վանք (1.1 կմ)
Ծովեր լիճ (4 կմ)
Բարձրաքաշ Սբ․ Գրիգորի վանք (1.7 կմ)
ՔՈԱՖ Սմարթ կենտրոն (5.5 կմ)
Քոբայրի վանական համալիր (17.8 կմ)
«Սիրուն խաչ» խաչքար (1.7 կմ)